ثبت اختراع

اختراع در صورتی توسط قانون گذار قابل حمایت است که به ثبت رسیده باشد. یکی از سوالاتی که ممکن است برای صاحبان طرح و ایده خلاقانه و مخترعان مطرح شود، این است که ثبت اختراع چیست و ماهیت آن چه می باشد. به همین منظور، در این قسمت از مقاله ضمن بیان تعریف اختراع به پرسش، ثبت اختراع چیست، نیز پاسخ داده شده است. قانون گذار به منظور حمایت از مخترعان، قانونی را تحت عنوان قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری در سال 1386 تصویب نمود. به موجب ماده 1 این قانون، به نتیجه فکر فرد یا افراد، که برای اولین بار فرآیند یا فرآورده ای خاص را ارائه می کند و مشکلی را دریک حرفه، فن، فناوری، صنعت و مانند آن ها حل می نماید، اختراع گفته می شود. بنابر تعریف فوق، می توان بیان داشت که ثبت اختراع؛ فرآیند صدور گواهینامه اختراع توسط اداره مالکیت معنوی به منظور حمایت از اختراع می باشد که بر طبق آن، مخترع می تواند از حقوق انحصاری محصول تولیدی بهره مند گردد. یکی از سوالاتی که در این میان مطرح می شود این است که داشتن گواهی ثبت اختراع چه حق و حقوقی را به دارنده آن می دهد. بنابر ماده 15 قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری، ثبت اختراع، حقوقی را برای صاحب آن، به همراه خواهد داشت که به شرح زیر است: بهره برداری از اختراع ثبت شده در ایران توسط اشخاصی غیر از مالک اختراع، مشروط به موافقت مالک آن است. مالک می تواند با رعایت مواد قانونی، علیه هر شخص که بدون اجازه او از اختراع بهره برداری نموده و به حق مخترع تعدی کرده و یا عملی انجام دهد که ممکن است منجر به تعدی به حق مخترع شود، به دادگاه شکایت کند. بنابراین، در صورتی که شخص بخواهد از مزایای محصول تولیدی توسط مخترع استفاده نماید، می بایست موافقت او را در این زمینه کسب کرده، وگرنه صاحب حق می تواند از او شکایت نماید. با این حال، بنابر بخش دوم ماده 15 همین قانون، برخی موارد از حوزه شمول حقوق گواهینامه اختراع خارج گردیده است که شامل موارد ذکر شده در قسمت زیر می گردد: بهره برداری از کالاهایی که توسط مالک اختراع یا با توافق او در بازار ایران عرضه می شود. استفاده از وسایل موضوع اختراع در هواپیماها، وسایل نقلیه زمینی یا کشتی های سایر کشورها که به طور موقت یا تصادفا وارد حریم هوایی، مرزهای زمینی یا آب های کشور می‌ شوند. بهره برداری هایی که فقط با اهداف آزمایشی درباره اختراع ثبت شده انجام می شود. بهره برداری توسط هر شخصی که با حسن نیت قبل از تقاضای ثبت اختراع یا در مواقعی که حق تقدم تقاضا شده است، قبل از تاریخ تقاضای حق تقدم همان اختراع، از اختراع استفاده می کرده یا اقدامات جدی و موثری جهت آماده شدن برای استفاده از آن در ایران به عمل آورده است. حقوق استفاده کننده قبلی، تنها به همراه شرکت یا کسب و کار یا به همراه بخشی که در آن از اختراع استفاده می شده یا مقدمات استفاده از آن فراهم گردیده، قابل انتقال یا واگذاری است. در نتیجه داشتن گواهی ثبت اختراع،  حق و حقوق فوق را به دارنده آن می دهد. به موجب ماده 16 قانون ثبت اختراعات، اعتبار گواهینامه اختراع، پس از بیست سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه اختراع، منقضی می‌ گردد. به منظور حفظ اعتبار گواهینامه یا اظهارنامه اختراع، پس از گذشت یک سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه و قبل از شروع هر سال، می بایست مبلغی توسط متقاضی به اداره مالکیت صنعتی پرداخت گردد.